Από τα Αρχεία του ΕΚΠΑ και του Τμήματος Οδοντιατρικής \ Κατοχή, Γερμανικές καταστροφές & Μετακατοχική βοήθεια

Το Σχέδιο Μάρσαλ και η πιθανή επίδραση του στη διαμόρφωση του νέου Οργανισμού που αφορούσε τη θέσπιση του Οδοντιατρικού Τμήματος με τον νόμο του 1953.

Το σχέδιο Μάρσαλ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποδομής του Οδοντιατρικού Σχολείου κατά την μεταπολεμική περίοδο, κυρίως με την προσφορά τριάντα (30) οδοντιατρικών μονάδων, αλλά και σημαντικής ποσότητας εργαλείων και υλικών. Σε προηγούμενη δημοσίευση στην ιστοσελίδα του Μουσείου, γίνεται αναφορά στην πρόταση χρηματοδότησης νέου κτηρίου για την μετεγκατάσταση του Οδοντιατρικού Σχολείου, η οποία όμως δεν ενεκρίθη, για τους λόγους που αναφέραμε σε άλλη ανάρτηση.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί καταγραφή στο σχέδιο πρότασης για τη χρηματοδότηση κατασκευής του κτιρίου μια σειρά όρων, στους οποίους μάλιστα θα έπρεπε να δεσμευθούν εγγράφως τόσο ο Υπουργός Παιδείας όσο και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Για τη διευκόλυνση του αναγνώστη παρατίθεται σε μεταγραφή η χειρόγραφη μετάφραση ώστε να γίνει περισσότερο κατανοητή η κατάσταση που επικρατούσε στην Οδοντιατρική Σχολή αμέσως μετά τη λήξη της Κατοχής, αλλά και τη συμβολή του κειμένου στη διαμόρφωση του νέου Οργανισμού της Σχολής με τους νόμους Ν. 2109 του 1952 και τον Ν.2464 του 1953.
Εντύπωση δημιουργεί το γεγονός, ότι όσοι μέχρι σήμερα ασχολήθηκαν με την ιστορία της Ελληνικής Οδοντιατρικής, δεν αναφέρθηκαν στις δεσμευτικές αυτές προτάσεις, αλλά και στην επίδραση που είχαν στη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου της Σχολής που οδήγησε στην αναβάθμισή της με τους δύο ανωτέρω νόμους.
Το πρώτο έγγραφο το οποίο ανασύραμε από το ιστορικό αρχείο της Οδοντιατρικής Σχολής, είναι η χειρόγραφη μετάφραση στα ελληνικά , επιστολής που απέστειλε ο Paul G. Jenkin, Deputy Chief, Economic Cooperation Administration, Mission Greece, προς τον Υπουργό Παιδείας Γ. Οικονόμου. Αν και η μετάφραση, όπως αναφέρεται στο πρόχειρο κείμενο δεν έχει ημερομηνία αποστολής, εντούτοις, επειδή γίνεται αναφορά, πρότερης επιστολής με ημερομηνία 5 Ιανουαρίου 1950 από τον Υπουργό προς τον «κον Πόρτερ», δικηγόρο και πολιτικό απεσταλμένο από την κυβέρνηση των Η.Π.Α. το 1947 στην Ελλάδα με τον βαθμό του πρέσβη, επικεφαλής μιας ομάδας ειδικών (της Αποστολής Οικονομικής Έρευνας), για να μελετήσει την Ελληνική οικονομία και να συντάξει σχετική έκθεση για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και τους τρόπους με τους οποίους θα έπρεπε να χορηγηθεί και αξιοποιηθεί η Αμερικανική βοήθεια.
Η επιστολή κινείται σε δύο άξονες. Καταρχάς καταγράφονται μια σειρά από διαπιστώσεις ως προς την προβληματική λειτουργία του Οδοντιατρικού Σχολείου, ταυτόχρονα, όμως, εκφράζεται το μεγάλο ενδιαφέρον της Αποστολής για την αποτελεσματικότερη βοήθεια προς το Οδοντιατρικό Σχολείο.
Επίσης, γίνεται αναφορά στους «δεσμευτικούς» όρους που θα έπρεπε να περιλαμβάνει το σχέδιο πρότασης για τη χρηματοδότηση του κτηρίου όπως για παράδειγμα τον αριθμό των εισαγόμενων φοιτητών, στα έτη σπουδών και στην δημιουργία νέων εδρών, τονίζοντας ότι τα ζητήματα αυτά «είναι ζητήματα της αποκλειστικής δικαιοδοσίας του Υμετέρου Υπουργείου». Για τον λόγο αυτό, δεν ενσωματώθηκαν άλλωστε στις προτάσεις χρηματοδότησης οι οποίες αφορούσαν στον οδοντιατρικό εξοπλισμό.
Το δεύτερο έγγραφο, και αυτό σε χειρόγραφη μετάφραση στα ελληνικά, είναι του Κοσμήτορα της Ιατρικής Δ. Δημητριάδη προς τον Hedley και αναφέρεται σε συνεδρίαση που έγινε στις 14 Ιανουαρίου 1950 στα γραφεία της Πρυτανείας, με παρόντες τον Πρύτανη, τον Δρ. Μουτούση, και μέλος της Συγκλήτου ο Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής και του Οδοντιατρικού Σχολείου Δρ. Τσαμπούλας.
Η συζήτηση αφορούσε στις προτάσεις τις οποίες είχε υποβάλει ο Hedley, προκειμένου να αξιοποιηθεί κατά τον καλύτερο τρόπο η οικονομική βοήθεια μέσω του σχεδίου Μάρσαλ, προς το Οδοντιατρικό Σχολείο, με στόχο την «καλλιτέρευσιν των σπουδών της Οδοντιατρικής».
Όπως επισημαίνει ο Δημητριάδης, η ανταλλαγή γνωμών κατέληξε εις «πλήρη συνενόησιν μεταξύ των ημετέρων και υμετέρων απόψεων».
Τα κύρια σημεία των αποφάσεων ήταν, η οικοδόμηση ειδικού κτηρίου, η συμπλήρωση των απαιτούμενων στην εκπαίδευση οδοντιατρικών εργαλείων, η προσθήκη 2-3 καθηγητών για τη διδασκαλία των οδοντιατρικών μαθημάτων, η αύξηση των ετών φοίτησης από 4 σε 5 και στα 3 πρώτα έτη, ο φοιτητής θα παρακολουθεί τα μαθήματα της Ιατρικής, στα δε δύο τελευταία, τα «τεχνικά» οδοντιατρικά μαθήματα.
Όπως φαίνεται και από το χειρόγραφο κείμενο που βρέθηκε στο Αρχείο και επισημαίνεται προς το τέλος της σελίδας, δεν ανεβρέθηκε κανένα άλλο έγγραφο το οποίο να περιείχε άλλες παραμέτρους.
Αξίζει, λοιπόν, να επισημάνουμε ότι τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, με αφορμή την οικονομική ενίσχυση του Οδοντιατρικού Σχολείου από το σχέδιο Μάρσαλ, οι υπεύθυνοι Αμερικανοί παράγοντες οι οποίοι συνεργάζονταν με τους Έλληνες εκπροσώπους, όπως τον Υπουργό Παιδείας, τον Πρύτανη και τον Κοσμήτορα της Ιατρικής Σχολής, στις προτάσεις χρηματοδότησης συμπεριέλαβαν και ζητήματα σχετικά με την οργάνωση, το πρόγραμμα σπουδών αλλά και την ανεξαρτητοποίηση του Οδοντιατρικού Σχολείου.
Οι προτάσεις αυτές, ήδη είχαν διατυπωθεί κατά το παρελθόν τόσο από τους οδοντιάτρους καθηγητές του Σχολείου, όσο και από τον σύλλογο των καθηγητών, αλλά μέχρι τότε δεν είχαν τελεσφορήσει.
Η πρώτη νομοθετική θέσπιση των προτάσεων αυτών, πραγματοποιήθηκε με τον Ν. 2019 του 1952, ο οποίος προέβλεπε την πλήρη ανεξαρτητοποίηση της Οδοντιατρικής Σχολής καθιστώντας την ισότιμη με τις υπόλοιπες πέντε Σχολές του Πανεπιστημίου. Παράλληλα προνοούσε την αύξηση των εδρών σε επτά, αύξηση των ετών φοίτησης στα πέντε έτη, καθιέρωνε τη δυνατότητα απονομής Διδακτορικού Διπλώματος και τέλος επέβαλε τη μετατροπή όλων των ειδικών καθηγητών σε τακτικούς. Η τελευταία αυτή ρύθμιση προκάλεσε εντονότατες αντιδράσεις από την Ιατρική Σχολή, με αποτέλεσμα ο Ν. 2019/1952 στην πράξη να μην εφαρμοσθεί και να αντικατασταθεί την επόμενη χρονιά από τον Ν.2464. Ο τελευταίος μετέτρεψε το Οδονοϊατρικό Σχολείο σε Τμήμα της Ιατρικής Σχολής με πρόεδρο τακτικό καθηγητή και καθιέρωνε τον θεσμό του διευθυντού ο οποίος θα προερχόταν από τους ειδικούς καθηγητές - οδοντιάτρους του Οδοντιατρικού Τμήματος. ΄Ολες οι υπόλοιπες διατάξεις που περιελάμβανε ο Ν. 2019, παρέμειναν ουσιαστικά ίδιες, με αύξηση του αριθμού των εδρών, αύξηση των ετών σπουδών, δυνατότητα χορήγησης Διδακτορικού Διπλώματος και τίτλου Υφηγητού. Η μόνη διάταξη η οποία αφαιρέθηκε ήταν αυτή που προκάλεσε και την μεγαλύτερη αντίδραση και αφορούσε την αυτοδίκαιη μετατροπή των ειδικών καθηγητών σε τακτικούς.