Page 355 - dimkoutroumpas

 Οδοντιατρικοί όροι στο Ὀνομαστικόν του Ιουλίου Πολυδεύκη  οποία γομφώνονται. Η παρουσίαση των γομφίων ολοκληρώνεται στο Ὀνομαστικόν με αναφορές στη χρησιμότητά τους, όπου τονίζεται ότι οι μύλες των γομφίων χρησιμεύουν για τη λείανση των τροφών όπως ο μύλος το σιτάρι 1469 .Με τον όρο μύλαι αναφέρεται στο τμήμα του δοντιού που εξέχει πάνω από τα ούλα. Ο Γαληνός, ο οποίος είναι σύγχρονος του Πολυδεύκη, αναφέρει ότι εκτός από το τμήμα των γομφίων που εξέχει μύλαι ονομάζονταν επίσης και οι ίδιοι οι γομφίοι 1470,1471 . Τελευταίο είδος δοντιών είναι οι σωφρονιστῆρες 1472 , εντοπίζονται στο τέλος κάθε τεταρτημορίου του οδοντικού φραγμού και ανατέλλουν μετά το 20 έτος. ό Πρόκειται για τους τρίτους γομφίους οι οποίοι αποκαλούνται επίσης και κραντῆρες 1473 Ο Πολυδεύκης, φαίνεται να αποδέχεται την εσφαλμένη αριστοτελική αντίληψη ότι σε ορισμένους ανθρώπους εμφανίζονται και μετά το ογδοηκοστό έτος 1474 . Αφού ολοκληρώσει την παρουσίαση των τριών τύπων δοντιών ο Πολυδεύκης έπειτα προχωρά σε μια συνοπτική περιγραφή του δοντιού γενικά. Η εν λόγω περιγραφή ανταποκρίνεται περισσότερο στη μορφολογία των γομφίων παρά των τομέων ή των κυνοδόντων. Έτσι, λοιπόν, το τμήμα του δοντιού που προεξέχει από τα ούλα, δηλαδή η μύλη, διακρίνεται επιμέρους: α) στον βωμίσκο, το τμήμα δηλαδή το οποίο βρίσκεται προς την πλευρά των σαρκών: με άλλες λέξεις, τις πλάγιες επιφάνειες και τον κύριο όγκο της μύλης, και β) στην τράπεζα, το μέρος που λειαίνει τις τροφές, δηλαδή τη μασητική επιφάνεια των δοντιών 1475 . Ιδιαίτερα προβληματική είναι η ερμηνεία των όρων ὁλμίσκοι και φάτναι 1476 . Υπάρχουν δυο διαφορετικές εκδοχές. Η πρώτη και πιθανότερη θέλει ως «ολμίσκοι» να χαρακτηρίζονται οι οστικές κοιλότητες των γνάθων, το δε σύνολό τους «φάτνες». Προφανώς πρόκειται για τα φατνία στα οποία στηρίζονται τα δόντια. Σε αυτή την 1469 Ἰουλίου Πολυδεύκους, Ὀνομαστικόν (IΙ. 112,10 – 13 Bethe). 1470 Γαληνοῦ, Περὶ ὀστῶν τοῖς εἰσαγομένοις (ΙΙ. 753, 18 – 754,3 Kühn). 1471 Γαληνοῦ, Περὶ χρείας τῶν ἐν ἀνθρώπου σώματι μορίων (ΙΙΙ. 869, 6 – 10 Kühn). 1472 Η λέξη σωφρονιστήρ παραγεται από τη λέξη σώφρων που σημαίνει μυαλωμένος, συνετός. Η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά της ονομασίας των τρίτων γομφίων ως σωφρονιστήρων, αποδίδεται στον στωικό φιλόσοφο Κλεάνθη τον Άσσιο (περ. 330 – 232 π.Χ.), ο οποίος αναφέρει ότι η ονομασία σχετίζεται με την περίοδο ανατολής τους, η οποία συμπίπτει με την ωρίμανση του μυαλού του ανθρώπου. Βλ. Arnim 1903: απ. 524, 12 – 14 . Επίσης, είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με το έργο Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων του Διογένη Λαέρτιου, ο Κλεάνθης απεβίωσε από διαπύηση των ούλων (7.176.1: καὶ τελευτᾷ τόνδε τὸν τρόπον· διῴδησεν αὐτῷ τὸ οὖλον). Πρόκειται για την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση θανάτου λόγω οδοντικού προβλήματος στην αρχαία ελληνική γραμματεία. 1473 Η λέξη κραντὴρ προέρχεται από το ρήμα κραίνω και σημαίνει τελειώνω, καθώς είναι το δόντι με το οποίο ολοκληρώνεται η οδοντοφυΐα (κραντῆρες λέγονται οἱ ὕστερον ἀναβαίνοντες οδόντες παρὰ τὸ κραίνειν καὶ ἀποπληροῦν τὴν ἡλικίαν) Βλ. Arnim 1903: απ. 524, 12 – 14. 1474 Ἰουλίου Πολυδεύκους, Ὀνομαστικόν (IΙ. 112,13 – 17 Bethe). 1475 Ἰουλίου Πολυδεύκους, Ὀνομαστικόν (IΙ. 112,17 – 19 Bethe). 1476 Ἰουλίου Πολυδεύκους, Ὀνομαστικόν (IΙ. 112,19 – 20 Bethe). 341