Page 360 - dimkoutroumpas
P. 360
 Η Οδοντιατρική στον Αρχαίο κόσμο  κατ’ ἄνθρωπον ή στο Περὶ ἀγμῶν κ.α., στο περὶ ὀδόντων τμήμα ο Πολυδεύκης δεν αναφέρει ονομαστικώς ούτε τον Ιπποκράτη, αλλά ούτε και κανέναν άλλο ιατρικό συγγραφέα από τους οποίους αντλεί οδοντιατρικές πληροφορίες. Η πλέον ενδιαφέρουσα αναφορά στο όνομα του Ιπποκράτη η οποία σχετίζεται με τα δόντια εντοπίζεται στο ένατο βιβλίο και σε ένα χωρίο σχετικό με την ωφέλεια της ποιότητας του θερμού. Ο Πολυδεύκης αναφέρει: καὶ γὰρ ὅταν ῾Ιπποκράτης εἴπῃ ‘τὸ ψυχρὸν πολέμιον νεύροισιν ὀστέοισιν ὀδοῦσιν ἐγκεφάλῳ,’ δῆλον ὡς οἶδε τὴν τοῦ θερμοῦ προσφορὰν τοῖς ὀδοῦσιν 1495 . [Όταν ο Ιπποκράτης αναφέρει ότι το ψυχρό είναι εχθρικό στα νεύρα, στα οστά, τα δόντια και τον εγκέφαλο είναι φανερό ότι γνωρίζει την ωφέλεια του θερμού για τα δόντια]. Η βλαπτική επίδραση της ποιότητας του ψυχρού στα δόντια αποτελεί ένα από τα κεντρικά ζητήματα της αρχαίας ελληνικής οδοντιατρικής θεωρίας. Πρόκειται για έναν δυσεπίλυτο γρίφο, ο οποίος ταλανίζει αρκετούς ιπποκρατικούς συγγραφείς και διατρέχει ολόκληρη την αρχαία ελληνική ιατρική γραμματεία. Έτσι για τους ιπποκρατικούς συγγραφείς η ποιότητα του ψυχρού διαδραμάτιζε πρωταρχικό ρόλο στον σχηματισμό των δοντιών 1496 . Παρόμοιες αντιλήψεις επιβιώνουν στις θεωρήσεις του Αριστοτέλη και του Γαληνού, όπου τα δόντια ως οστά έχουν γεώδη σύσταση και άρα επικρατούν οι ποιότητες του ψυχρού και του ξηρού 1497 . Εντούτοις η ψυχρή φύση των δοντιών δεν μπορούσε να δικαιολογήσει τη βλαβερή επίδραση της ποιότητας του ψυχρού στα δόντια. Δηλαδή πώς ήταν δυνατό τα δόντια να κατασκευάζονται από το ψυχρό και ταυτόχρονα το ψυχρό να είναι εχθρικό σε αυτά. Το ίδιο ερώτημα προβληματίζει χωρίς αποτέλεσμα και τον αριστοτελικό συγγραφέα της πραγματείας Προβλήματα: γιατί τα δόντια είναι τόσο ευαίσθητα στο ψυχρό, όπως επίσης γιατί το ψυχρό είναι πηγή οδοντικού πόνου, όταν τα ίδια τα δόντια είναι από τη φύση τους ψυχρά; 1498 Στο ίδιο ζήτημα αναφέρεται και ο 18 αφορισμός, του πέμπτου τμήματος της πραγματείας ος Ἀφορισμοί, όπου ο Ιπποκράτης διαπιστώνει ότι το ψυχρό είναι εχθρικό προς τα οστά, τα δόντια, τα νεύρα, τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Αντίθετα πιστεύει ότι το θερμό είναι ωφέλιμο προς αυτά 1499 . 1495 Ἰουλίου Πολυδεύκους, Ὀνομαστικόν (ΙX. 166, 4 – 7 Bethe). 1496 Macfarlane 2008. 1497 Koutroumpas & Kolechi – Kounari 2012:39-51. 1498 Ἀριστοτελους, Προβλήματα (III. 963b 28-29). 1499 Ἱπποκράτους, Ἀφορισμοί (IV. 538,3 – 4, Littré). 346
   355   356   357   358   359   360   361   362   363   364   365