Page 259 - dimkoutroumpas
P. 259
Η εξαγωγή δοντιών στον Αρχαίο Κόσμο λεγόμενο «σαλάχι», dasyatis pastinaca). Κατά τον Διοσκουρίδη το κεντρί καταπραΰνει το οδοντικό άλγος γιατί θρυμματίζει το δόντι και αυτό αποπίπτει 1145 . Στο νόθο έργο 1146 του Διοσκουρίδη, το γνωστό ως Περὶ ἁπλῶν φαρμάκων ή Περὶ εὐπορίστων, καταγράφεται, επίσης, μια φαρμακευτική συνταγή στην οποία αναφέρονται διάφορες ουσίες ικανές ώστε να αφαιρείται το δόντι χωρίς ιδιαίτερο πόνο (ἀπόνως), αν, για παράδειγμα, το προσβεβλημένο δόντι περιβληθεί με θειάφι, πύρεθρο ή άλλες ουσίες φυτικής προελεύσεως 1147 . Η ίδια ακριβώς συνταγή 1148 παραδίδεται από τον Γαληνό της Περγάμου (129 – 210 μ.Χ.), αλλά επίσης και από τον Αέτιο τον Αμιδηνό 1149 (άκμασε μεταξύ 5 και 6 αι. μ.Χ.). Δεδομένου, όμως, ότι και οι δυο υπήρξαν αυτοκρατορικοί ου ου ιατροί, είχαν στη διάθεσή τους το σύνολο της έως τότε σωζόμενης φαρμακευτικής γραμματείας και συνεπώς στα έργα τους καταγράφουν μεγάλο αριθμό από παλαιότερες φαρμακευτικές συνταγές, τις οποίες θεωρούσαν αξιόπιστες. Είναι φανερό ότι από την εποχή του Διοσκουρίδη τον 1 αι. μ.Χ. μέχρι τουλάχιστον και ο την εποχή του Παύλου του Αιγινήτη τον 7 αι. μ.Χ. συγκροτείται μια πλούσια ο φαρμακολογική παράδοση η οποία παρέχει την αναγκαία γνώση για την εξαγωγή δοντιών με τη χρήση των δακτύλων, χωρίς άλγος και κυρίως χωρίς τη χρήση οδοντάγρας. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του γαλακτώδους χυμού του τιθυμάλλου (κοινώς «γαλατσίδας», euphorbia peplus) που για τον Γαληνό αποτελεί ένα πολύ καλό φαρμακευτικό μέσο για την αφαίρεση δοντιού χωρίς άλγος 1150 . Είναι αξιοσημείωτο ότι ο ίδιος γαλακτώδης χυμός συστήνεται τόσο από τον Ορειβάσιο τον Περγαμηνό 1151 (325 – 403 μ.Χ.) όσο και από τον Παύλο τον Αιγινήτη 1152 (625 – 690 μ.Χ.) κατά τρόπο σχεδόν πανομοιότυπο. Όμως στους δυο βυζαντινούς ιατρούς ο χυμός αναμιγνύεται με αλεύρι, το οποίο φαίνεται να λειτουργεί περισσότερο σαν έκδοχο, με τη δραστική ουσία να εξακολουθεί να είναι ο τιθύμαλλος. Στη συνέχεια τα δύο συστατικά ζυμώνονται και η ζύμη που προκύπτει επιχρίεται περιμετρικά γύρω από το δόντι, ενώ η διαδικασία ολοκληρώνεται με την τοποθέτηση φύλλων κισσού επάνω στη ζύμη. Μετά από διάστημα μιας ώρας η ζύμη και τα φύλλα 1145 Διοσκουρίδου, Περὶ ὕλης ἰατρικῆς (Ι. 128,8 – 10 Wellmann). 1146 Wellmann 1914. 1147 Διοσκουρίδου, Περὶ ἁπλῶν φαρμάκων (Ι. 179, 6 – 10 Wellmann). 1148 Γαληνοῦ, Περὶ συνθέσεως φαρμάκων τῶν κατὰ τόπους (XII. 864, 1-9 Kühn). 1149 Ἀετίου Ἀμιδηνοῦ, Ἰατρικά Ἑκκαίδεκα (VIII. 450,14 – 21 Olivieri). 1150 Γαληνοῦ, Περὶ συνθέσεως φαρμάκων τῶν κατὰ τόπους (XII. 864, 9-11 Kühn). 1151 Ὀρειβασίου, Ἰατρικαὶ Συναγωγαί (III. 460, 9 – 12 Raeder). 1152 Παύλου Αἰγινήτου, Ἰατρικὴ πραγματεία εἰς ἑπτὰ διῃρημένη βιβλία (ΙΙΙ. 199,10-11 Heiberg). 245