Page 129 - dimkoutroumpas
P. 129
Η συμβολή του ∆ιοσκουρίδη στην οδοντιατρική οποία αναφέρεται το έργο είναι μεταξύ του 64 μ.Χ. και των αρχών της δεκαετίας του 70 μ.Χ., περίοδος η οποία θα πρέπει, με κάθε επιφύλαξη, να συμπίπτει με την περίοδο της ωριμότητας του Διοσκουρίδη. Για τις σπουδές και τη ζωή γενικότερα του Διοσκουρίδη γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα, όσα ακριβώς περιγράφει ο ίδιος στο έργο του: πως από τα νεανικά του χρόνια είχε μια άσβεστη επιθυμία για τα φάρμακα και ότι επισκέφθηκε για τον σκοπό αυτό πολλούς τόπους, προκειμένου να μελετήσει και να αποκτήσει προσωπική αντίληψη για φαρμακευτικά φυτά και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες 555 . Κοινή είναι η αντίληψη μεταξύ των μελετητών του ότι εργάστηκε ως στρατιωτικός ιατρός, στις λεγεώνες της Ρώμης, άποψη που τις τελευταίες δεκαετίες αμφισβητείται 556 . Ως χρόνος συγγραφής της πραγματείας Περὶ ὕλης ἰατρικῆς θεωρείται η δεκαετία του 70 μ.Χ. και ταυτίζεται με την περίοδο ολοκλήρωσης της συγγραφής από τον Πλίνιο της εγκυκλοπαίδειάς του με τίτλο Naturalis Historia, μολονότι στο έργο αυτό δεν αναφέρει τον Διοσκουρίδη. Το έργο αποτελείται από πέντε βιβλία, καθώς ο Διοσκουρίδης δηλώνει ότι συναγηόχαμεν τὴν πραγματείαν ἐν πέντε βιβλίοις σοῦ προτρεψαμένου, ᾧ καὶ τὴν σύνταξιν ἀνατιθέαμεν 557 . Στο πρώτο βιβλίο καταγράφονται απλά φάρμακα προερχόμενα από αρώματα, έλαια και αλοιφές φυτικής προελεύσεως. Στο δεύτερο βιβλίο αναφέρονται φάρμακα ζωικής προελεύσεως, ενώ στο τρίτο παρουσιάζονται φυτικής προελεύσεως δρόγες. Στο τέταρτο συνεχίζονται οι περιγραφές θεραπευτικών βοτάνων, αλλά και φαρμακευτικών σκευασμάτων προερχόμενων από ζυμώσεις. Στο πέμπτο βιβλίο ο Γαληνός εξακολουθεί να αναφέρεται σε φαρμακευτικά προϊόντα ζυμώσεων και γίνεται κυρίως λόγος για διάφορα είδη οίνου που χρησιμοποιούνται ως πόσιμα φάρμακα, για ορυκτά και για ανόργανα φάρμακα. Συνολικά περιλαμβάνονται πάνω από 1000 απλά φάρμακα, ένας πραγματικά δυσθεώρητος αριθμός αν αναλογιστεί 554 Διοσκουρίδου, Περὶ ὕλης ἰατρικῆς (Ι. 2,23 – 2,4 Wellmann). 555 Διοσκουρίδου, Περὶ ὕλης ἰατρικῆς (Ι. 2,16 – 18 Wellmann). 556 Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι έζησε στρατιωτικό βίο και έτσι θεωρήθηκε ότι εργάστηκε ως στρατιωτικός ιατρός και κατά συνέπεια ταξίδεψε σε πολλά μέρη ακολουθώντας τις ρωμαϊκές λεγεώνες στις ανά την επικράτεια αποστολές τους. Η άποψη αυτή έχει προκαλέσει διαμάχες και αμφισβητείται καθώς στην εποχή που έδρασε ο Διοσκουρίδης οι λεγεώνες δεν μετακινούνταν όπως στο εγγύς παρελθόν και οι πόλεις οι οποίες αναφέρονται στο Περὶ ὕλης ἰατρικῆς δεν αποτελούν πόλεις στρατιωτικού ενδιαφέροντος που να δικαιολογούν την μετακίνησή του εντός των στρατιωτικών του υποχρεώσεων. Επιπλέον έχει προταθεί ότι το επίθετο στρατιωτικὸν δεν προσδιορίζει κατ’ ανάγκη το ουσιαστικό βίον και άρα δεν υποδηλώνεται ότι εργάσθηκε απαραίτητα ως στρατιωτικός. Πιστεύεται ότι η έκφραση στρατιωτικὸν τὸν βίον θα μπορούσε να αναφέρεται και σε ένα βίο ιατρικής υπηρεσίας όπως της συνηθισμένης μορφής των περιοδευόντων ιατρών, οι οποίοι μετακινούνταν από πόλη σε πόλη προσφέροντας τις υπηρεσίες τους. Οι περιοδεύοντες ιατροί ήταν μια συνηθισμένη μορφή άσκησης της ιατρικής καθ’ όλη την περίοδο της αρχαιότητας. 557 Διοσκουρίδου, Περὶ ὕλης ἰατρικῆς (Ι. 2,18 – 20 Wellmann). 115