Page 128 - dimkoutroumpas
P. 128
Η Οδοντιατρική στον Αρχαίο κόσμο των πρώτων χριστιανικών αιώνων. Είναι μια απλή και χωρίς πρωτοτυπία εργασία στην οποία αναφέρονται φαρμακοθεραπευτικές «συνταγές» του Διοσκουρίδη για οδοντοστοματολογικές παθήσεις ταξινομημένες υπό το πρίσμα ενός οδοντιάτρου των αρχών του προηγούμενου αιώνα. Παρά τη φιλότιμη προσπάθεια των Prinz και Petry δεν υπήρξε συνέχεια και η συνεισφορά του Διοσκουρίδη έχει αγνοηθεί παντελώς από τους ιστορικούς της Οδοντιατρικής. Οι όποιες σκόρπιες αναφορές είναι γενικόλογες, προδίδοντας μια «αμηχανία» αν όχι παντελή άγνοια της κρίσιμης σημασίας του Διοσκουρίδη στην εξέλιξη της Οδοντιατρικής. Εκ των πραγμάτων θα πρέπει αρχικά να σταθούμε στο ίδιο το πρόσωπο του Διοσκουρίδη και το βίο του. Το πλήρες όνομά του ήταν Πεδάνιος Διοσκουρίδης Αναζαρβεύς και έζησε κατά τη διάρκεια του 1 αιώνα μ.Χ. Οι ακριβείς χρόνοι ου γέννησης και θανάτου του δεν είναι γνωστοί. Δυστυχώς, δεν έχουν διασωθεί μαρτυρίες από άλλες πηγές και οι ελάχιστες πληροφορίες γύρω από το πρόσωπό του αντλούνται από το ίδιο του το έργο και κυρίως από το προοίμιο του Περὶ ὕλης ἰατρικῆς. Πιθανότατα γεννήθηκε στην Ανάζαρβο της Κιλικίας, αν και ο Γαληνός αναφέρει ότι καταγόταν από την Ταρσό, καθώς τον αποκαλεί Διοσκορίδης ὁ Ταρσεὺς 551 . Για τον λόγο αυτό έφερε δύο εθνικά ονόματα: Αναζαρβεύς ή Ταρσεύς. Όμως, πρόκειται για σύγχυση του Γαληνού, αφού κανένα άλλο στοιχείο δεν επιβεβαιώνει αυτή την πληροφορία και από τη μελέτη του σχετικού χωρίου προκύπτει, χωρίς αμφιβολία, ότι η παρανόηση προήλθε από την σύνδεση του Διοσκουρίδη με τον μέντορά του, και αποδέκτη της πραγματείας που συνέγραψε, τον Άρειο της Ταρσού. Η ακμή της δράσης του Διοσκουρίδη θα πρέπει να τοποθετηθεί στο β ήμισυ του 1 αιώνα μ.Χ. και καθορίζεται από δύο αναφορές που παρέχει ο ίδιος στο ου προοίμιο της πραγματείας του. Η πρώτη αναφορά σχετίζεται με την αφιέρωση του έργου στον ομότεχνό του Άρειο της Ταρσού, ο οποίος προέτρεψε τον Διοσκουρίδη να συγγράψει το Περὶ ὕλης ἰατρικῆς 552 . Το δεύτερο και πιο διαφωτιστικό στοιχείο είναι η αναφορά στο όνομα του Λαικανίου Βάσσου, που πρέπει να ήταν Ρωμαίος συγκλητικός 553 και συνδεόταν φιλικά με τον Άρειο 554 . Συνεπώς, η περίοδος στην 551 Γαληνοῦ, Περὶ συνθέσεως φαρμάκων τῶν κατὰ γένη (ΧΙΙΙ. 857,11 – 13 Kühn). 552 Διοσκουρίδου, Περὶ ὕλης ἰατρικῆς (Ι. 2,18 – 23 Wellmann). 553 Ο Λαικάνιος Βάσσος χαρακτηρίζεται ως κράτιστος, όρος χρησιμοποιούμενος συνήθως προς απόδοση του λατινικού clarus τιμητικού τίτλου των Ρωμαίων συγκλητικών. Σύμφωνα με τον Touwaide, στα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ. έζησε κάποιος C. Laecanius Bassus, ο οποίος διατέλεσε ύπατος το 64 μ.Χ. και απεβίωσε προτού ο Πλίνιος ολοκληρώσει το έργο του Naturalis Historia. Ο Touwaide εικάζει ότι, καθώς ο Διοσκουρίδης, ο Άρειος και ο Laecanius Bassus βρίσκονταν σε άμεση επαφή, ο τελευταίος θα πρέπει να ήταν διοικητής της ρωμαϊκής επαρχίας της Κιλικίας. Για περισσότερα βλ. Touwaide 1999: 13 – 14. 114