Page 76 - dimkoutroumpas

 Η Οδοντιατρική στον Αρχαίο κόσμο  κοτύλας γ′. ἢ Κώου ὡς βελτίστου ἕψε ἐπ᾿ ἀνθρακιᾶς μεγάλης, ὑπολειφθείσης δὲ τῆς ἡμισείας χυλίσας τὸ ὑγρὸν, δίδου ἐν τῷ στόματι διακρατεῖν 274 . [Όσα έχουν γραφτεί για τα δόντια από τον Ασκληπιάδη στο πρώτο βιβλίο των εντός. Για τα εύσειστα δόντια από τον Ηρακλείδη τον Ταραντίνο. Πρέπει να χρησιμοποιηθεί η Κυπρία σποδός για τη σύσφιξη των ούλων, επίσης να χρησιμοποιηθούν βρασμένες ρίζες φλόμου. Έπειτα ξεπλένουμε με νερό από μυρσίνη ή βάτο ή δάφνη και κατόπιν επαλείφοντας την σποδό δίνουμε εντολή να αναπαυθεί (δηλ. να μην χρησιμοποιήσει τη γνάθο). Άλλο (φάρμακο) τέσσερα μέρη μαύρου ελλέβορου, ρίζας μανδαγόρα δραχμές 4, ρίζας υοσκυάμου 4 δραχμές. Τοποθέτησέ τα σε πήλινο αγγείο και (πρόσθεσε) από κρασί της Χίου κοτύλες 3 ή επειδή είναι το καλύτερο όλων, από κρασί της Κω. Βράστα σε μεγάλη ανθρακιά μέχρι να μείνει η μισή ποσότητα και χυλώσει το υγρό, και έπειτα δώστου να το κρατήσει στο στόμα.] Πρόκειται για δυο διαφορετικές συνταγές οι οποίες αφορούν την αποκατάσταση εύσειστων δοντιών. Στην πρώτη από αυτές η σποδός ή σπόδιον προέρχεται από την Κύπρο και κατά τον Γαληνό ταυτίζεται με την Καδμεία 275 . Πιθανότατα πρόκειται είτε για μεικτό μετάλλευμα πυριτίου – σφαλερίτη, είτε για οξείδιο του ψευδαργύρου, προϊόν μεταλλουργίας χαλκού ή αργύρου 276 . Αναφέρεται στο ιπποκρατικό έργο Περὶ Ἑλκῶν για την αποτροπή διαπύησης πρόσφατων τραυμάτων, όπου και χαρακτηρίζεται ως ξηρή ουσία 277 . Όμοια και ο Γαληνός πρεσβεύει ότι η καδμεία ή σπόδιο διαθέτει ξηραντικές και καθαριστικές (ρυπτικές) ιδιότητες. Φαίνεται να ταιριάζει σε έλκη μάλλον και σηπτικές βλάβες, παρά σε στοματικά ή περιοδοντικά προβλήματα 278 . Μόνο στο Περὶ ὕλης ἰατρικῆς του Διοσκουρίδη γίνεται ρητή αναφορά ότι η κυπριακή καδμεία διαθέτει στυπτικές ιδιότητες, την ικανότητα να επουλώνει κακοήθη έλκη αλλά και να καθαρίζει 279 . Η στυπτικότητα που διαθέτει συμβάλλει στη σύσφιξη των ούλων ώστε να προσφύονται ισχυρά στα δόντια και άρα να σταθεροποιούνται. Τις ίδιες στυπτικές ικανότητες διαθέτει η ρίζα του φλόμου τόσο για τον Γαληνό όσο και για τον Διοσκουρίδη. Επιπρόσθετα και οι δύο συμφωνούν ότι το αφέψημά της με πλύσεις καταπραΰνει τον πονόδοντο 280,281 . Στυπτικά είναι και τα αφεψήματα των τριών φυτών με τα οποία ο Ηρακλείδης συστήνει να πραγματοποιούνται στοματοπλύσεις ως μέρος της θεραπείας. Η βάτος έχει στυπτικές ιδιότητες και όταν μασιέται δυναμώνει τα ούλα, 274 Γαληνοῦ, Περὶ συνθέσεως φαρμάκων τῶν κατὰ τόπους (ΧΙΙ. 866,18 – 867,10 Kühn). 275 Γαληνοῦ, Περὶ κράσεως καὶ δυνάμεως τῶν ἁπλῶν φαρμάκων (ΧΙΙ. 234,3 – 235,10 Kühn). 276 Τσάϊμου 2007: 87. 277 Ἱπποκράτους, Περὶ ἑλκῶν (VΙ. 416,7-9 Littré). 278 Γαληνοῦ, Περὶ κράσεως καὶ δυνάμεως τῶν ἁπλῶν φαρμάκων (ΧΙΙ. 219,7 – 221,14 Kühn). 279 Διοσκουρίδου, Περὶ ὕλης ἰατρικῆς (V. 38, 11 – 14 Wellmann). 280 Γαληνοῦ, Περὶ κράσεως καὶ δυνάμεως τῶν ἁπλῶν φαρμάκων (ΧΙΙ. 150,5 – 18 Kühn). 281 Βλ. Διοσκουρίδη σελ. 123. 62