Page 142 - dimkoutroumpas

 Η Οδοντιατρική στον Αρχαίο κόσμο  ἰατρικῆς , όμως στο Περὶ ἁπλῶν φαρμάκων αυτό το σύνθετο σκεύασμα είναι στυπτικό, συστέλλει τα ούλα και «στερεώνει» τα δόντια. Παρομοίως το αφέψημα του μείγματος ἄνθους χαλκοῦ και μανδραγόρα χρησιμοποιείται για στοματοπλύσεις. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως ο μανδραγόρας, ο οποίος μετέχει σε ένα μάλλον ασυνήθιστο σκεύασμα για την αντιμετώπιση περιοδοντικών προβλημάτων, αποτελεί το πλέον διάσημο βότανο ένεκα του ανθρωπόμορφου σχήματος της ρίζας και των τοξικών ιδιοτήτων που παρουσιάζει. Ταυτίστηκε με δεισιδαιμονίες, υπερβατικές δοξασίες οι οποίες του απέδιδαν μυστικιστικές υπερφυσικές δυνάμεις που τον συνόδευαν σε όλη την περίοδο της αρχαιότητας και του μεσαίωνα. Ακόμα και σήμερα αυτές οι φήμες επιδεικνύουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και η χρήση του επιβιώνει ακόμα και σήμερα στη λαϊκή ιατρική. Μια πρόχειρη έρευνα μπορεί εύκολα να αποδείξει ότι δεν υπάρχει βιβλίο του εμπορίου με βοτανοθεραπείες το οποίο να μην αφιερώνει σελίδες επί σελίδων στις ιαματικές ιδιότητες του μανδραγόρα. Παραδόξως ο μανδραγόρας, αν και διαθέτει τα αλκαλοειδή σκοπολαμίνη, υοσκαμίνη και ατροπίνη όπως και ο υοσκύαμος, δεν συγκαταλέγεται στο Περὶ ὕλης ἰατρικῆς στα φάρμακα φυτικής προελεύσεως για την αντιμετώπιση της οδονταλγίας ή άλλου προβλήματος της στοματικής κοιλότητας. Έτσι στο Περὶ ἁπλῶν φαρμάκων μετέχει σε ένα ασυνήθιστο φαρμακευτικό σκεύασμα κατά των εύσειστων δοντιών, όπου για την παρασκευή του απαιτείται το βράσιμο των συστατικών του τα οποία είναι βάτραχοι, ξίδι, άνθος χαλκού 590 και ρίζα μανδραγόρα. Όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ότι αυτό το σκεύασμα καταγράφεται στο τέλος της σχετικής ενότητας και ενδεχομένως να έχει μειωμένη ισχύ ακόμα και για τον Διοσκουρίδη. Έχει ήδη αναφερθεί η περίπτωση της ρίζας του λεπιδίου όπου μεταφέρεται με επιφύλαξη η ιδιότητα της να θεραπεύει το οδοντικό άλγος όταν χρησιμοποιηθεί ως φυλακτό. Η παρουσίαση της προφυλακτικής δράσης του ως φυλακτού στο Περὶ ἁπλῶν φαρμάκων γίνεται στο έσχατο σημείο της όλης παρουσίασης των φαρμάκων κατά του πονόδοντου και αφού προηγήθηκε ένας τεράστιος όγκος ουσιών. Γενικά παρατηρείται, σε αυτό το φαρμακολογικό έργο και προς το τέλος κάθε ξεχωριστής ενότητας να τοποθετούνται ασυνήθιστα φάρμακα με μάλλον μυστικιστικό χαρακτήρα. Πρόκειται για ουσίες οι οποίες ίσως εμφάνιζαν περιορισμένες φαρμακευτικές ικανότητες και για τον Διοσκουρίδη, εφόσον 590 Το ἄνθος χαλκοῦ είναι οι φυσαλίδες σε μορφή ανθού οι οποίες εμφανίζονται στην επιφάνεια του στερεοποιηθέντος καθαρού χαλκού και σχηματίζονται από τα αέρια που περιέχει ο χαλκός. Ο δε Διοσκουρίδης περιγράφει επ’ ακριβώς τον τρόπο παρασκευή του στο Περὶ ὕλης ἰατρικῆς (V. 46,12 – 17 Wellmann). 128